گوڵی ڕەش

  2020-12-02  | 
 تۆڕی هەواڵی ژیان
وەهبی رەسوڵ

لەم دەستە کارکردنەی (گوڵی ڕەش)دا بەھادینی ھونەرمەند دامەزراندنە ڕوانگەییەکەی خۆی لەسەر بونیادێکی ئاوێتە ھەڵچنیوە، ھەربۆیە دەیبینین ئەو لەم دامەزراندنە بونیادییەیدا، ئاوێتەیەکی لە دوو یەکەی ساکار و قووڵ پێکھێناوە، وەک داڕشتەی سەرەکی ئەم کۆمەڵەکارە، بەلایەک دەمانخاتە بەردەم پەتیترین و پوختەترین یەکەی تەکنیکی لە نیگارکێشان، کە تەنھا جێ ئاسەواری بوێرانەی ڕاکێشان و جوڵەی دەمی پەڕەموچێکە، لەمەشدا زۆر پەتیتر لە دنیای ڕەنگ، زیاتر ڕەشی (مەرەکەبی چینی) بەکارھێناوە، بەلایەکیش پەنای بردوە بۆ یەکەیەکی زۆر ئاشنا و دەستاودەستکردوو لە دنیای مامەڵەی ڕۆژانە و بە دنیای بینینمان، کە یەکەی پیت و ووشە و ڕستەیە، بە واتایەکی تر بڵێین بەکارھێنانی توخمی نووسین. ئەمەش لە خۆیدا لێکدان و پێکەوە ژیانپێکردنی دوو ژانری جیاوازە لە یەک یەکەدا کە کارە ھونەریەکەیە، و لە تێڕامانێکی وورددا شیدەکرێتەوە بۆ : دوو ژانری شێوەکاری(نیگارکێشان)و نووسین (ئەدەب/شیعر)، فۆڕم (دەستنیشاننەکراو) بەرامبەر پیت/ووشە/ڕستە(ناسراو ـ دەستنیشانکراو)، جووڵە بەرامبەر بە جێگیریی، نائاشنا بەرامبەر ئاشنایی...ھتد.

 لێرەدا و لەم کۆبنیادەدا، کایەی خودی نووسین خۆی و پێکراوە ئیستاتیکیەکانی ئەم توخمە، شتێک نین دوورە دەست و نامۆ و نوێ، بە ڕوانگەی بیرکردنەوە و بەجێھێنانی تەکنیکی ھونەرمەند، ئەو ڕابودویەکی درێژ و سەنگینی لەتەک ئەم کایەیەدا ھەیە ، جارێک بە نزیکییەکی سۆزداریانەی خۆی لە دنیای ئەدەبیات بە گشتی و شیعر بە تایبەت، جارێکی تریش بە بەکارھێنان و بەرجەستەکردنی ئەم توخمە، بە چەندان ڕەواڵە تەکنیکی جیا و جیاواز، لە پانتایی بەخشش و کارکردنی ڕابوردوی ھونەریانەیدا. لێرەدا بە ھۆکاری باڵاکردنی چێژ و ڕوانینی تەکنیکیانەی ھونەرمەند، کارەکان خۆیان نزیک کردۆتەوە لە خانەی ھونەرمەندانی ئاراستەی ھێڵگەرا، لە ئەبستراکت ئێکسپرێشنیزمە ڕۆژئاواییەکان. بەڵام جیایی بەھادین لەوان، لە گەڕانەوەی ڕاستەوخۆی بیرەوەری ژینگە و دەوروبەری خۆیدایە، بۆ دنیای بەرجەستەکردنی ڕۆژھەڵاتیانەی پیت و ووشە، بە پەڕەموچێکی جووڵەکردوی تاک ڕەنگی ڕەش. 
 
ھونەرمەند لەم کۆمەڵە کارە و بۆ ئەم کۆمەڵە کارە، دەستیبردوە بۆ شیعری شاعیرانێکی دیاری ڕۆژھەڵاتیی. ئەم کارانە شتێک نین، تەنھا بەدیھێنەری ئەو ھاوکێشە سەنگین و دژوارە نەبێ، لە پێکھاتە و یەکانگیربونی دوو توخمی سادەیی و قووڵیی، کە شاعیرانی وەک سوھراب و فروغ و..ھتد. ئامانجە ڕوئیایی و ئیستاتیکیەکانی خۆیان پێ پێکاوە. لە سادەیی و ساکاریی ڕوکەشی ووتن، لە بەرامبەر فراوانی و قووڵیی لە بەخشینەوەی وێنا و واتادا. ھەربۆیە دەبینین دوو یەکەی ھاوکێشەکە ھەمان ئامادەییان ھەیە ، بەڵام بەدوو پێگە و بەستێنی جیا. گەر لە دنیای شیعردا تەنھا ھەیکەلی ڕستە و دەستەواژەکان، لەڕێی چنراوی پیت و ووشەکان ببینرێن، وەک بەشە ئاشنا و سادەکەی ھاوکێشەکە، ئەوا بەشە دژوار و قووڵەکە، میتافۆڕە و وەک یەکەیەکی نادیار، دامەزراندن بۆ ھەیکەلی واتایی خۆی لە ئەندێشەی خوێنەردا دەکات و بە نەگیراوی و نەبینراوی و دواجار دیارینەکراوی ئەمێنێتەوە. بەڵام لە وەرگێڕانی ئەم حاڵەتە ھاوکێشەییە، بۆ دنیای بینیاریی/شێوەکاریی، لای ھونەرمەند، ھەردوو تای ھاوکێشەکەی بە بینراو کردوە، و دوای تێپەڕین و ترازان لە کردەی بینین، بنیاتنان و دواتر خوێندنەوە بۆ ھەیکەلی واتایی دەست بە دروستکردن و ھێنانە بوونی خۆی ئەکات. کە شتێکی بێگومانە ئەم دەقە بینراوانە ناتوانن بە ڕەوانی دەقە نووسراوەکان، مانا و ناوەڕۆکە ھەڵگیراوەکان بگەیەنن. چون ئەم کارانە ھێندەی جێ شەقڵ(ئینتیباع)ی ئەو شیعرانەن لەسەر ناخ و ئەندێشەی ھونەرمەند، ھێند نواندن و ئاراستەکردنەوەیەک نین بۆ دنیای واتایی خودی شیعرەکان.

ئەم دەستە کارەھونەریە، شتێک نین تەنھا حەنینی ھونەمەند نەبێ بۆ ڕەواڵە کارکردنی ڕابوردویەکی خۆی، دەنا وەک توانا بۆ شێواز و تەکنیکی بەجێھێنان و ڕوئیای ھونەریی، دەچنە پەراوێزی ڕێزەی ئەو پڕۆژە ھونەرییانەوە (مێخەک، میسیۆلۆگی ، ١٨٢ ٠٠٠جێ پێیەکان گوڵ دەگرن)کە ھونەرمەند لە زەمەن و ساتی نزیک بەم پڕۆژەیە بەرجەستەی کردون. 

ئەو لەم پڕۆژەیەدا (گوڵی ڕەش) ئەوەمان پێ ئەڵێ، کە نایەوێ دەستبەرداری پانتاییەکی باش لە ڕابوردوی تەکنیکی خۆی ببێ. ڕابوردوییەک کە بەشێوەیەک لە شێوەکان نواندنێکە بۆ سەرەتاکانی دەستبردنی ھونەرمەند بۆ دنیای کاری ھونەریی، و وەک ئەوەی خواستێکی تایبەت ناوبەناو بێت و بیباتەوە بەرەو خۆشەویستیەکانی تێڕوانینی خودی خۆی بۆ ئەو بەراییە. 

دەستی پڕ کارکردن و ماندوبونی دەگوشم، بۆ خستنەسەری مشتێکی تر بۆسەر خەروارێ لە جوانی و ڕوئیا، خەروارێ لە بەخششی پەسمەندەکراوی تەمەنی ھونەریی ھونەرمەند. 

                                                                                                   


ڕیکلام