هەندێکجار بە هێمنى و لەسەرخۆیە، جاروباریش توندوتیژ و ئاڵۆزە، بەڵام لە هەموو حاڵەتێکدا، دەرخەرى توڕەىی میللەتە لە دەسەڵات و مۆدێرنترین ئامرازى بەدەستهێنانى مافەکانە.

لە دواى راپەڕینى 1991ەوە لە هەرێمى کوردستانیش بەردەوام خۆپیشاندان و مانگرتن هەبوون بۆ داواکردنى مافەکان، بەڵام وەک تێبینى دەکرێت زیاتر ئەم خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییانە، لە سنورى پارێزگاى سلێمانییدا بوون، چونکە وەک چاودێرانى سیاسی دەڵێن

کێڵگەى سلێمانى هەمیشە لەبارتربووە بۆ نەشونماکردنى دەربڕینى چالاکییە مەدەنى و سیاسییەکان.

ئەوەش لەلایەک بۆ چالاکیى خەڵکى ناوچەکە و لەلایەکى دیکەوە بۆ دەسەڵاتى دەڤەرەکە دەگەڕێتەوە، چونکە یەکێتى نیشتمانى کوردستان کە لە دواى ڕاپەڕینەوە حکومڕانى ئەم سنورە بووە لە حزبەکانى دیکە زیاتر فەزاى ئازادى ڕەخساندووە بۆ فراژوکردنى ئازادییەکان

ئەمەش وایکردووە هێندەى تر گەشە بدات بەم کلتورى خۆپیشاندان و ناڕەزایەتیانە، هەرچەندە بەدەریش نەبووە لە هەڵە و کەموکورتى.

لە ساڵانى دوو ئیدارەییدا بەردەوام ناوچەى سنورى سلێمانى  خۆپیشاندان و مانگرتنى بەخۆوە بینیووە ئەم نەریتە تائێستاش بەردەوامە، چونکە لە ساڵانى رابردوودا بەهۆى قەیرانە سیاسی و ئابورییەکانەوە چەندین خۆپیشاندان کراوە بەتایبەتى دواى ئەوەى حکومەتى هەرێم موچەى فەرمانبەرانى بۆ نیوە کەمکردەوە بە ناوى پاشەکەوتەوە، دواتریش نەیتوانى مانگانە نیوموچەکە دابەش بکات

ناڕەزایەتییەکانى فراوان بوون، کارمەندانى حکومەت رژانەسەر شەقامەکان حکومەت ناچاربوو دەستکارى موچەى چەند توێژێکى کردەوە و موچەکانى تاڕادەیەک بۆ رێککردنەوە.

هاوڵاتیان بەگشتى بە گرنگییەوە لە خۆپیشاندان و دەرخستنى ناڕەزاییەکان دەڕوانن، چونکە پێیانوایە تا خۆپیشاندان نەکرێت و فشارى گەورە لەسەر حکومەت دروستنەکرێت، دەسەڵات ئامادەى دەستبەرکردنى مافەکانیان نابێت، بەتایبەتى خۆپیشاندان لە سنورى پارێزگاکانى هەولێر و دهۆک تەنانەت کار گەیشتوەتە ئەوەى موچەش بە خۆپیشاندان و بایکۆت دەدرێت.

بۆ نمونە دابینکردنى موچەى مانگى یەکى ئەمساڵ پێش جەژنى رەمەزان لە مانگى رابردوودا زیاتر وا دەخوێنرێتەوە بەهۆى خۆپیشاندان و ناڕەزایەکانى مانگى رابردووى پارێزگاى دهۆکەوە بووە، لەکاتێکدا ئەو کەسانەى خۆپیشاندانیان کرد کەمتر لە 300 کەس دەبوون و زۆربەشیان لەلایەن دەزگا ئەمنییەکانەوە دەستگیرکران.

لە نێو هاوڵاتیاندا ناڕەزایەتییەکى زۆر پەنگى خواردوەتەوە بەهۆى ناڕەزایەتى زۆر و قەیرانى قوڵى داراییەوە موچە نییە زۆربەى هاوڵاتیان و گەنجان بێکارن دامەزراندن نەماوە گەندەڵى زۆر هەیە

ناعەدالەتى بێ سنورە یاسا سەروەر نییە چاکسازى ناکرێت ئایندە نادیارە بازاڕ وەستاوە حکومەت تەنانەت پارەى موچەى فەرمانبەرانیش دەداتەوە بە قەرزدا هەموو پێدراوەکانى خۆپیشاندانى فراوان و یەکلاکەرەوە ئامادەن تەنها پێویستى بە چەخماخەیەکە.

ماوەى ساڵێکە کابینەى نۆهەمى حکومەت پێکهاتووە، لەسەرەتادا وتیان چاکسازى دەکەین تائێستا هیچیان دیارنییە، خەڵک بێومێد بووە لە هەمووان بەڵێنى حزبەکان و حکومەت بڵقى سەرئاوبوون، ئەوەى ماوەتەوە تەنها خۆپیشاندانە، یان وەک هەندێک دەڵێن راماڵینە، بەڵام خۆپیشاندان و ناڕەزایەتى کاریگەرى گەورەى نابێت، تا گشتگیر نەبێت و لەگەرمیان و سلێمانییەوە، بیتەنێتەوە بۆ هەولێرى پایتەخت و دهۆک، ئاکرێ و ئامێدى و زاخۆ هاوشێوەى هەڵەبجە و رانیە و کۆیە بڕژێنەسەر شەقامەکان بەوەش تێکڕاى هاوڵاتیانى کوردستان یەکگرتوو دەبن لە ڕەنگڕێژکردنى سیاسەتى بەرەى فراوانى ناڕەزایەتى، خۆپیشاندانێک دۆخى ئابورى وڵات بگۆڕێت، موچە و بێکارى و گەندەڵى چارەسەر بکات، حکومەت و حزبەکان ناچاربکات، یان بنکە و بارەگاکانیان بپێچنەوە، یان لانیکەم وەک هاوڵاتیان بژین، خۆپیشاندانێک لافاوى ناڕەزایەتى، دروستبکات و سەدایەکى بەرزبێت، گوێچەى نادادییەکان کەڕ بکات، جارێکى دیکە مێژوو خۆى دووبارەبکاتەوە و کورد شەهامەت و ئازایەتییەکەى پیشانبداتەوە.