لە دونیای ئەمڕۆدا زۆرینەی شتەكان بۆ ئەو كەسانەن كە زۆر دەركەوتوون، واتە چاوەكان تەنیا ئەو شتانە دەبینن كە لەڕوون و دیارن، لەبەر ئەوە كەمترین كەس لەم دونیایەدا هەیە، هێزی ئەوەی تێدابێت لەدوای شتانێك بگەڕێت كە لە كەنارەكاندان، هەر ئەم سیفەتەی دونیای ئەمڕۆش وایكردووە چیتر كەس بە پەراوێز ڕازی نەبێت، بەڵكو زۆرینە كار بۆ ئەوە بكەن كە بە هەر هۆیەك و هەرچۆن بووە بچنە ڕیزی ئەوانەی كە دیار و بەرچاون.
شێوە چێژ و ڕوانینێكی گشتی لە ڕێگەی میدیاوە ئامادەیی كە پڕیەتی لە سادەیی و ساویلكەیی و بیرنەكردنەوە،... ئەمەش ئاسان نییە دەستكاریی بگرێت و بگرە لە برەوی زیاتریشدیە، چونكە دونیاكە كار لەسەر ڕاكێشانی زۆرترین سەرنج دەكات، بۆ ئەوەی زۆرترین چیو و لایك و كۆمێنت كۆبكاتەوە. ئەمەش وایكردووە شێوە و ناوەڕۆكی شتەكان بگۆڕدرێن بۆ ئاستێكی نزمی وەها زۆرینە لەگەڵی بن.
لەم بارەدا مرۆڤ بێئاگا لەوەی كە بیركردنەوە لە گۆشە سەخت و دژوارەكاندایە، جوانی ئەوە نییە هەمووان لەسەری كۆكن، مانای گەورە بەم عەشاماتە لە دەموچاوی سەر شاشەكان بەرهەم نایەت، بریارییداوە خۆی بداتە دەست شەپۆلێك كە تاكو دێت ڕووە و بەتاڵیی و تێنەگەیشت پەلكێشی دەكات.
مرۆڤی بەهرەمەند بۆ ئەوەی بگاتە داهێنان پێویستە توانای بەرگەگرتنی گۆشەگیریی و پەراوێزنشینی هەبێت، مرۆڤی ئەم سەردەمە دەكرێت بەهرەیان هەبێت، بەڵام كەمترینیان ئەو توانایەیان تێدایە، چونكە ئەوانیش خۆیان داوەتە دەست شەپۆلەكە.
لەو نێوەندەدا میدیا وەك كاریگەرترین بوار لەسەر مرۆڤ ڕۆڵێكی خراپ دەبینێت بۆ جۆشدان و پەرەدان بەم شەپۆلە، بۆیە وەك دەبینین هەمیشە میدیاكان ئاوەدانن بە مرۆڤی گشتی و سادە و ئاستنزم، كە بۆ ئەوەی دەبكەوێت ئامادەیە دەستبەرداری هەموو بەهایەك ببێت، بۆیە چەند گرانە بتوانیت مرۆڤی ئەم ڕۆژگارە نەبیت، زیاتر لەوە گرانە میدیای ئەم ڕۆژگارە نەبیت.
لەم دەرفەتەی (تۆڕی هەواڵی ژیان)دا نووسەر (حسەین لەتیف) دەدوێنین كە ڕەنگە كەمترین چاوی میدیایی لەسەر بێت، لە كاتێكدا لە بوارەكەی خۆییدا كەسێكی چالاكە و بەردەوام لە هەوڵی زیاتردایە بۆ بەرهەمی باشتر و زیاتر.
ژیان: تۆ لە زیاد لە بوارێكی ئەدەبیدا كار دەكەیت(شیعر، وەرگێڕان، لێكۆلینەوە، وتار...) بەم مانایە بێت لەگەڵ ئەوەدایت نووسەر ئەزموون و دونیابینییەكانی بە شێوەی جیاواز بخاتەڕوو، ئەی قسەت لەسەر ئەو ڕوانگەیەی دونیای كوردی چییە كە پێی وایە فرەبواری كارێكی باش نییە و هەمیشە بە جۆرێك لە تەنزەوە دەڕواننە ئەوانەی كاری جیاواز لە بواری ئەدەب و هونەردا ئەنجام دەدەن؟
حسەین لەتیف: مرۆڤ بە سروشت بوونەوەرێكی چالاكە، وزەیەكی لەڕادەبەدەری هەیە، فرە بایەخە.من لەوكەسانەم كە لەهەمووئەو بوارانەدا كە بەڕێزتان ئاماژەتان بۆكردوون ئەزموونی لە خۆبووردووانەم هەیە.وەرگێڕان و وتار نووسین و لێكۆڵینەوەی ئەدەبیم هەیە.هەموو ئەوبوارانە،بواری گرنگن بۆ گوزارشت كردن،گوزارشت كردن لە خود، لەجیهان بینی و نیگەرانی و دۆخە دەروونییەكانی مرۆڤ.بۆ گوزارشت كردن لە خۆم و دونیابینی خۆم،پەنام بۆ هەموو ئەوانە بردووە.ئەزموونی وەرگێڕانی من چەند وتار و لێكۆڵینەوەیەك بوون لەبواری زمان و ڕەخنەی ئەدەبی نوێدا،لە ڕۆژنامە و گۆڤارەكان دا بڵاوكراونەتەوە،ئەو وتار و لێكۆڵینەوانە سەرجەمیان ئاسۆكانی بیركردنەوەی منیان لە بواری نووسین دا فراوان كردووە،وزەیان بە بیركردنەوەی من بەخشیووە.وەكو كتێبیش كتێبی (دژی بوونیادگەری)م لەزمانی عەرەبی یەوە وەرگێڕاوە،ئەو كتێبە لە كۆمەڵە وتارێك پێكهاتووە كە سێ ڕەخنەگری جیاواز نووسیوویانە،هەرسێ وتارەكە كنە و پشكنینی ورد لە تێڕوانینی بیرمەند و نووسەرانی بونیادگەری دا دەكەن. هەروەها ئەزموونێكی هاوبەشی وەرگێڕانم لەگەڵ هاوڕێم (كارزان عەلی )دا هەیە، سێ لەكتێبە گرنگەكانی شاعیری نوێخوازی عەرەب(محەمەد ماغوت)مان وەرگێڕاوەوبڵاوكراونەتەوە،ئەوانیش بریتین لە(خۆشی پیشەی من نییە،ڕۆژهەڵاتی عەدەن ..ڕۆژئاوای خودا، خیانەت لەنیشتمانەكەم دەكەم)كاركردن لەم كتێبانەی محەمەد ماغوت لەو ڕوانگەیەوە بوو كە خوێنەری كورد لەچێژی شیعریی ئەو بێبەشە،وەكو تریش فەزای ناو تێكستەكانی ئەو سێ كتێبە،هەمان فەزای ڕامیاری و كۆمەڵایەتی كۆمەڵگەی كوردییە.بۆ وەڵامی بەشی دووەمی پرسیارەكەتان دەڵێم: مرۆڤ بە ئیش دا دەناسرێتەوە،نەك بە جەنگ و جەدەل.كاتێك من بتوانم دەقێكی شیعری بنووسم، دەقێك لەئاستی ئەو قەناعەتانەم دابێت بۆ شیعر هەمە،بۆ نەینووسم؟بتوانم كتێبێكی گرنگ یان وتارێكی گرنگ وەربگێڕم بۆ وەرینەگێڕم؟كاتێك بەردەقێك یان ئەزموونێكی ئەدەبی بكەوم،هست بكەم بەركەوتنم لەگەڵیدا هەیە،حاڵەتی داهێنەرانەی تێدایە بۆ لەبارەیەوە نەنووسم؟!نووسین ماڵی ڕاستەقینەی منە،من ماڵی خۆم لە ڕووبەری سپی دا درووست دەكەم.هەرگیز لەگەڵ ئەوەدا نیم مرۆڤ لەبەر شوناسێكی دیاریكراو،توانایەكی تری خۆی پەكبخات.هەرچەند لە پێناوی بەدەست هێنانی شووناس دا نانووسم،بەڵكو لە پێناوی وەڵامدانەوە بە پێداویستییە ناوەكییەكانی خۆم دا دەنووسم.
هەمیشە خەڵكانێكی سست و پاسیڤ لەناوەندەكەدا،بێئەزموونی و بێ توانایی خۆیان لەژێر ناوی یەك ڕشتەدا دەشارنەوە،ئەوخەڵكانە دەیانەوێت سنوور بۆ كار و چالاكییە فەرهەنگییەكانی تۆ دابنێن. مێژووی ئەدەبیات پڕە لەناوی درەوشاوە، لەوناوانەی كە زیاتر لە بوارێك ودوو بواری نووسین دا كاریان كردووەو بەرهەمیشیان هەبووە وكاریگەریی بەرهەمیان بەسەر بیركردنەوە و نووسینی سەردەمی خۆیان و دوای خۆشیانەوە هەیە. شاعیرێكی وەك ت.س. ئیلیەت،هەر شاعیر نەبوو بەڵكو لە بواری كەلتور و ڕەخنەش دا نەك هەر نووسینی هەیە بەڵكو تیۆریزەشی بۆ شیعر و كەلتور كردووە. خەزعەل ماجدی نەك هەرشاعیرێكی نوێخوازە بەڵكو تیۆریزەكار و نووسەرێكی بەتواناو دانسقەیە لە بواری مێژووی دێرینی شارستانێتی دۆڵی نێوان دوو ڕووبارەكە،ئەفسانە ناسێكی گەورەیە،ئەدۆنیس بەتەنیشت شیعرەوە تیۆریزەكاری شیعرە،وەرگێڕێكی گەورەیە لەزمانی فەرەنسی بۆعەرەبی و عەرەبی بۆ فەرەنسی،ئەحمەدی شامیلۆ بەتەنیشت شیعرەوە بەرهەمی لۆركای لەئینگلیزییەوە وەرگێڕاوە بۆسەر زمانی فارسی،ئایا دەكرێت بەو ئەستێرە درەوشاوانەی ناوئەدەبیات بڵێین: لەبەر ئەوەی تۆ،شاعیریت وەرگێڕان مەكە،لێكۆڵینەوەی ڕەخنەیی مەنووسە؟!مەگەر وەرگێڕان و نووسینی ڕەخنەگرانە بوارێكیتر نین بۆ ئەزموون و داهێنان؟!داهێنەرە مەزنەكانی بوارەكانی ئەدەبیات زیاتر لە شووناس و ڕووخسارێكیان هەیە.دوور ناڕۆین، سەیركە ئازاد سوبحی چەندە شاعیربوو،ئەوەندەش لێكۆڵەربوو،ئەوەندەش بیركردنەوەی تیۆری بۆ زمان هەبوو،ئەوەندەش وەرگێڕێكی بەتوانا بوو.نووسەری ڕاستەقینە بێئاوڕدانەوە كاری خۆی دەكات و دواجار هەر خوێنەرێك بەر وێنایەكی ئەدەبیی ئەو یان زیاتری دەكەوێت.
ژیان: تەكنەلۆژیا هەموو شتەكانی قوتدا، كارگەیشتۆتە قوتدانی مرۆڤیش، دەمەوێت بزانم لە وەها ڕۆژگارێكدا كە مرۆڤ بە هەموو كیانییەوە خۆی بەخشیوەتە تەكنەلۆژیا، كاری شیعر چییە؟ دەكەوێتە كوێی ئەم ڕۆژگارەوە؟
حسەین لەتیف: قسە لەسەر ئەو هەموو ناشیعرە نییە هەموو كاتێك بەری دەكەوین،بەڵكو قسە لەسەر شیعرە.شیعر كاری خۆی دەكات و تەكنۆلۆژیا و فەلسەفەش كاری خۆیان دەكەن.لەناو دونیای نوێدا كەهەندێك بە دونیای ژمارە ناوی دەبەن،شیعر لەهەموو كاتێك پێویستترە،لە هەمووكاتێك زیاترقەیرانی دەروونی و ڕۆحی بۆ مرۆڤ لە ئارادان.ئەركی سروشتی شیعر ،لەهەموو ڕۆژگارێك دا ،بەرهەمهێنانی جوانییە،جوانی لە ناو ناشیرینی دا،لە ڕێگای بەرهەمهێنانی جوانییەوە،مرۆڤ دەتوانێت هاوسەنگی خۆی لەگەڵ خۆی و دەرەوەی خۆی بپارێزێت.نە تەكنۆلوجیا ونەفەلسەفەو نە زانستیش ناتوانن وەڵامدەرەوەی تەواوی قەیرانە ڕۆحی ودەروونییەكانی مرۆڤ بن،ئەوەی شیعر دەیكات بە هیچ كام لەوان ناكرێت.قورسە،زۆریش قورسە،ئەركێكی دیاریكراو بخرێتە سەرشانی شیعر،هەرچەند لەمێژووی شیعر دا،لە هۆمیرۆسەوە تا ئەمڕۆ ئەركی ناشیعری خراوەتە سەر شیعر،بەڵام هەمووئەو ئەركە ناشیعرییانە بەزیانی ئەزموونی خاوەنەكانیان شكاونەتەوە،بەڵام شیعر هەمیشە دەیەوێت لە مرۆڤ بوون نەكەوین،لەڕێگای بەرهەمهێنانی جوانییەوە،وزەی ژیاندۆستیمان زیاتر دەكات. ئەركی شیعرچییە وەكئەوە وایە بپرسین سوودی شیعر چییە؟شیعریش وەك هەریەك لەبوارەكانی تر ی ئەدەب و هونەر كاری خۆی لەسەر تاك و بیر و دەروونی تاك دەكات،شیعر ئایدولۆژیا وڕێكخستنی سیاسی نییە هەتا ئەركی بۆدیاری بكەین،شاعیریش ڕەچەتە نووس نییە،كاریگەری شیعر لەسەر خەیاڵ و بیركردنەوەیە.ئەوە شیعرە،ئەو هونەرە ،ئەوە ئەدەبە بەگشتی ،كەناهێڵن دونیا لە وەزیاتر ببێت بەدۆزەخ.
ژیان: كورد هەمیشە چەند تایبەتمەندییەكی دیاییكراوی بە شیعر بەخشیوە، لەوانە: ناسك بێت، ڕازاوەبێت بە وشەی جوان و وشەی نەشیاوی تێدا نەبێت(نەشیاو بە تێڕوانینە گشتییەكەی) خۆیان گوتەنی زۆر خەیاڵاوی نەبێت، (مەبەست لەمە واتە لە واقیعی ژیانەوە نزیك بێت) تەنانەت لەسەر ئاستی بابەت زۆرجار دڵداری یان نیشتمانی بێت، لەوانە و چەند خەسڵەتێكی دیكە بترازێ چیتر وەكو شیعر تەماشا ناكرێت، ئایا ئەمە تێگەیشتنە لە شیعر؟ بەم پێوانەبێت كورد شیعری بۆ گرنگە؟ شیعر لە كولتووریی كوردیدا شوێنێكی هەیە؟
حسەین لەتیف: من لەنووسینێكم دا بەناوی قەیرانی شیعر ؍قەیرانی دیدگا،باسم لە هەژاری تێڕوانینی ڕۆشنبیریی كوردی بۆ شیعر كردووە،شیعر ناسكیی نییە،بەڵكو توندوتیژییە،لەم ڕووەوە دەتوانین سود لە تێۆرەكەی ئەنتۆنین ئاڕتۆ ببینین مەبەستم شانۆیی توندو تیژییە،ئاڕتۆ بەجۆرێك،باس لەشانۆی توندوتیژی دەكات دەبێت بینەر پاش بینینی نومایش هەمان بینەری پێش نومایشەكە نەبێت.شیعریش پێویستە بەجۆرێك بنووسرێت خوێنەر یان وەرگر پاش خوێندنەوە یان گوێگرتن هەمان خوێنەر و وەرگری پێش خوێندنەوەی شیعرە نەبێت.بەوجۆرەی شانۆی توندوتیژیی جیهانی بیركردنەوەی بینەرەكەی خۆی وێران دەكات،دەبێت شیعریش هەمان دونیای خوێنەرەكەی خۆی وێران بكات.شیعری ڕاستەقینە شیعری توندوتیژییە،توندوتیژیی بە مانا ئاڕتۆییەكەی.شیعر بەكاربردنی ناباوی زمانە،دەرچوونە لە مانا فەرهەنگییەكانی وشە،بەدەربڕینی جان كۆهین پێی دەوترێت(لادانی زمانی).هەموو وشەیەك لەشیعردا جێگای دەبێتەوە،بەمەرجێك جێكەوتی خۆی بدرێتێ،لەمانا فەرهەنگیەكانی خۆی خاڵی بكرێتەوە و مانای نوێی پێ ببەخشرێت،شیعر ڕێكخستنی موحتەرەمانەی زمان نییە بەڵكو وێرانكەری زمانە.شیعر بە ڕیزكردنی وشەناسكەكان دروست نابێت بەڵكو لەچۆنیەتی بەكاربردنیاندا دەق سنووری قسەی ئاسایی تێدەپەڕێنێت ودەگات بە شیعر.هەمووئەوگرفتانە لە نەبوون یڕوانینەوە بۆ شیعر سەر چاوە دەگرن.
ڕۆشنبیریی كوردی،ڕۆشنبیرییەكە شیعر تیایدا ڕووبەرێكی گەورە داگیر دەكات.لەڕۆشنبیریی كوردیدا شیعر ئەو ژێرخانەیە،دەتوانیت بۆ تێگەیشتن لەكۆمەڵگەی كوردی بۆی بگەڕێیتەوە،چونكە لەغیابی تیۆری كۆمەڵناسی و دەروونناسی ودەزگا ڕۆشنبیرییەكانی تردا، هەموو ئەو ئەركە ناشیعرییانە بەشیعر سپێردراون لە حاجی قادری كۆییەوە هەتا سەر بێكەس دەتوانیت لەگەڵ زۆر دەقی شیعری دا وەك دۆكۆمێنتی ژیانی كۆمەڵایەتی و ڕامیاری ،بەرخورد بكەیت.تەنانەت شاعیرێكی نوێخوازی وەك گۆرانیش لەوە ڕزگاری نەبووە شیعری لە سەرسینی سیاسەت پێشكەشی برای عەرەبی چاوڕەش و كرد و بەیادی لینینەوە شیعری جوانی خۆی تاساندووە.لە تێگەیشتنە زاڵەكەدا شیعر بەو جۆرە گرنگ بووە لەكەلتوری ئێمەدا كە باسی گشت بكات نەك تاك.بەرگری لەجیهانبینی باو بكات نەك تێكی بشكێنێت.
ژیان: مێژووی ئەدەبی ئێمە پڕیەتی لە ململانێی ئەدیبەكانی، كە زۆرجار ئەم ململانێیە لەسەر بنەمای داهێنان نەبووە، بەڵكو تەنیا ئامانج لێیان سڕینەوەی داهێنانی یەكتر و دزێوكردنی ئەوەی بەرهەمهاتووە، ئەمەش تەنیا لەوەدا نەوەستاوە، كارگەیشتۆتە لێدان لە خودی ئەدەیبەكان و كەسایەتییان لەكەدار كراوە، پێت وایە ئەم بابەتە بووتە دیاردەیەكی بەرچاو و ئێستاش بەردەوامە؟ ئەی لەسەر ئاستی داهێنان هیچی لێبەرهەمهاتووە؟
حسەین لەتیف: بەحوكمی شوێنی ژیانم كە دوورم لە ناوەندەكەوە،لە دەزگا ڕۆشنبیرییەكانەوە،لەو چایخانە و یانانەی ڕۆشنبیران نووسەران هاتووچۆیان دەكەن وەك پێویست ئاگاداری ئەو ململانێیە نیم.شاعیر و نووسەری ڕاستەقینە قەیرانی كاتی هەیە بۆ خوێندنەوە و نووسین.بەڵام شتێك هەیە پێی دەوترێت ئیرەیی بردن،هەمیشە ئەوانەی كە ناتوانن وەك تۆبن ئیرەییت پێدەبەن.ئەوجۆرە خەڵكانە دەشێت بۆ شكاندنی شكۆی تۆ و نووسینی تۆ زۆرشت بكەن،بەڵام ئەوەش گەمەیەكی بێتامە دەیكەن،چونكە دەقی داهێنەرانە خوێنەری خۆی هەر دەدۆزێتەوە. عەبدولوەهاب بەیاتی حەسودی زۆری بەسەیاب دەبرد و هەوڵی شكاندنی دەدا، لە كاتێكداسەیاب نوێكەرەوەی شیعری عەرەبی بوو، ڕاستەوخۆ شیعری ئازادی لەزمانی ئینگلیزییەوە گواستەوە ناو زمانی عەرەبی،بەیاتی تەنانەت سوودی لەجیاوازی بیر و ڕای سیاسی خۆی لەگەڵ ئەو وەردەگرت و هەوادارانی سیاسی خۆی دەكرد بە گژی سەیاب و شیعری سەیاب دا،بەڵام سەیاب وەك داهێنەر هەر مایەوە. ناوەندی ڕۆشنبیریی كوردییش پڕە لەخەڵكی حەسوود و نەخوێندەوار ،زۆربەیان قەرزاری ناوبانگێكن میدیا وپەیوەندی خزمخواهی و خۆبچووككردنەوە بۆی دەستەبەر كردوون، ئەگینا من بەرتێكستی زۆری خاوەن ناو و شوهرەت دەكەوم هیچ ڕامناگرن. نووسەربوون وشاعیر بوون واتە تۆ سەرقاڵی بە پرۆژەی خۆتەوە نەك ئەوی تر.گومان لەئەدیب بوونی هەموو ئەوانە دەكەم سەرقاڵن بە لەكەداركردنی بەرانبەریانەوە، مەگەر ئەدەب لە بنەڕەتەوە بۆ جوانتركردنی ژیان نییە؟
ژیان: كۆنسێپتی جەنك لە شیعرەكانتدا ئامادەییەكی بەرچاوی هەیە، ڕاستە شاعیر ئازادە لەوەی چی دەكاتە بابەتی شیعرەكانی، بۆ تۆش كە لە ژینگەی ڕۆژهەڵاتدا ژیان دەكەیت ئاسایترین شتە، بەوپێیەی ڕۆژهەڵات پانتاییەكی بەرچاوە بۆ جەنگ، بەڵام وەكو خۆت بیرت لە گۆڕینی ئەو تێمایە نەكردۆتەوە؟ پێت چۆنە شاعیرێكی لە ناو جەرگەی جوگرافیایەكدا كە نوقمی جەنگە، كەچی لە شیعرەكانیدا باس لە ئەڤین بكات؟ باس لە خۆی وەك مرۆڤێك بە ئازارە زاتییەكانییەوە؟
حسەین لەتیف: ئەم پرسیارە لە زیاد لە گۆشەیەكەوە وەڵام دەدەمەوە. بە باوەڕی فرۆید قۆناغی منداڵی كاریگەری لەسەر دروست بوونی كەسێتی مرۆڤ هەیە،هەموو ڕووداوەكانی ژیانی منداڵی هەركەسێك لە داهاتوودا كاریگەرییەكانی دەردەكەوێت،واتە كەسێتی و بیركردنەوەی مرۆڤ بەرهەمی ڕابردوویەتی. لە بەرانبەر فرۆید دا تێزی یۆنگ هەیە،ئەم تێزە پێی وایە مرۆڤ بەتەنها بەرهەمی ڕووداوەكانی ژیانی منداڵی خۆی نییە،بەڵكو بەردەوام دەكەوێتە ژێر كاریگەری ڕووداوەكانەوە و دەگۆڕێت.هەرچی كارل ماركسە دەبێژێت مرۆڤ بەرهەمی ژینگەكەیەتی. دەتوانم بڵێم ئەوسێ گۆشەنیگایەی فرۆی دو یۆنگ و ماركسیش ڕوانگەیەكی باشن بۆ وەڵامدانەوەی پرسیارەكەتان.هەڵبژاردنی جەنگ وەك تێمایەكی شیعر نووسین بۆ دەگەڕێتەوە بۆ كاریگەری ژیانی منداڵیم و دوامنداڵیم و تەنانەت ئێستاشم. قۆناغی منداڵیم جەنگی عێراق و ئێران لێی دزیم، و قۆناغی لاویشم شەڕی ناوخۆی كوردستان و ئەوەتا ئێستا شەری دوننیا دژ بەكورد و كورد دژ بەخۆی ،ڕۆژەكانی تەمەنم دەكەن بەتەسبیحی نائومێدییەوە،تاساتەوەختی ئەم پرسیارەی ئێوە جەنگ هەموو بوونمی داگیر كردووە،خەیاڵ وبیرم لەژێر پێی دێوەكانی جەنگدایە.جەنگ دڵشكاوی كردووم لە و ژیان و جگە لەجەنگ لەئێستایا ناتوانم لەسەر هیچ تێمایەكی تر كار بكەم،ناشزانم كار بكەم. ئەمەش بە حاڵەتێكی سروشتی دەزانم بۆ خۆم،جەنراڵی پایز هەر لەسەر پایزی نووسی ،منیش هەر لەسەر جەنگم نووسیووە.ئەگەر لەشوێنێكدا هەستم كرد جەنگ وەك خەیاڵی شیعری من، فۆرمی شیعری من كۆتایی پێ هاتووە، لەنووسینی ئەوفۆرمە شیعرییە زیاتر لەبیست ساڵە كاری لەسەر دەكەم دەوەستم ،بەڵام كەی ئەوە ڕوودەدات نازانم.وەك چۆن سەرەتایەك هەیە بۆ دەست كردن بە نووسین ئاوەهاش دەشێت خاڵێك هەبێت بۆ كۆتایی.
گۆڕینی تێما هەڵبژاردنێكی ئاسان نییە، چونكە دەبێت ژیانی لەگەڵ بكەیت،پاشخانت ، جیهانبینیت ، فۆرمی نووسینت هەمووی بگۆڕیت.
سەبارەت بەوەی كەسێك لەناو ئازاردا دەژی و،باسی ئەڤین دەكات،ئەڤین دەكرێت لەهەموو جێگایەك هەبێت تەنانەت لەهێڵە گەرمەكانی جەنگ و سەنگەرەكانیش دا.ڕۆمانەكانی ماریاڕیمارك و سفیتلانا ئەلێكسیفیتش وتەنانەت ڕۆمانی نوێی عێراقیش دەیان دیمەنی وایان تێدایە لەگەرمەی جەنگ دا ئەڤین بوونی هەیە،تێما ئەدەبیەكان چەندە بەرهەمی ژینگەی ئەدیبن ئەوەندەش هەڵبژاردەی ئەدیبن.من ئەزموونی جەنگ نووسینەوەم هەم خۆكردبوو هەم ژینگە و ڕەووتی ژیانم سەپاندبووی بەسەرم دا.لەوەدا خۆكردبوو كەسەیری نەخشەی شیعریی كوردیم ئەكرد دەمبینی ،باسی عەشق و نیشتمان و ئافرەت دەكرێت،بۆیە ویستم من شتێكی جیاواز بڵێم،تێمای جیاواز گریمانی داهێنانی زمانێكی جیاوازی لێدەكرێت،تاچەند توانیوومە قسەیەكی جیاوازم كردووەیان زمانێكی جیاوازم خولقاندووە،ئەمە دەوەستێتە سەر خوێندنەوەو خوێنەر.
ژیان: ئەوەی لە ئەدەبیاتی ئەمڕۆدا بۆت سەرنجڕاكێشە بە تایبەت لە گەنجەكاندا چییە؟ (باش یان دزێو ئاساییە) ئەی بەرهەمەكانیان دەخوێنیتەوە؟ بەرهەمی كامیان لەلات جێگەی سەرنجە؟
حسەین لەتیف: مێژووی شیعر ڕەنگە سەدەیەك یان دووسەدە جارێ سوپرایزێكی پێ بێت، سەد ساڵ جارێك ئارسەر ڕامبۆ یەك یان ماری شیللی یەك نیشان بدات. لەیاری تۆپی پێ دا هەمیشە ئەستێرەی بەخت و ناوبانگی گەنج دەدرەوشێتەوە، بەڵام لەئەدەبدا جیاوازە.من هەموو دەقێكی شیعری دەخوێنمەوە،بەڵام هێشتا زووە بڵێم كامیان جێگای سەرنجمە.