ئامادە: چرک!

  2021-04-24  | 
 تۆڕی هەواڵی ژیان
دانا عەسکەر

كۆمەڵەچیرۆك: بەختیار حەمەسوور

چرك ئامادە، كۆمەڵە چیرۆك، لەم رۆژانەدا لە كتێبخانەی یادگار چاپ و بڵاوكرایەوە، لە نووسینێكی دیدا ئاماژەمان بە دابڕانی پەیوەندیی نێوان خەمی نووسین و چیرۆك بە تایبەتی كرد، ئەو دابڕانە لە نێوان نەوەكان كاریگەریی نەرێنی لە رەوتی چیرۆك كرد و بۆ ماوەیەك چیرۆكی كوردی لە دۆخی بمرەو بژیدا بوو، بەختیار حەمەسوور، یەكێك لەو چیرۆكنووسە گەنجانەی دییە، لەڕێی ئەم كۆمەڵە چیرۆكەوە ئاگایی خۆیمان لە تەكنیكی نوێی چیرۆك بۆ دەخاتەڕوو، بە پێی لێكدانەوەی پسپۆرانی بواری دەروونناسی بێت، زۆرینەی ئەو نووسەر و چیرۆكنووسانەی چاوەڕوانی بەرهەمی ناوازەیان لێدەكرێت، خاوەن كەسایەتییەكی بێدەنگ و كەمدوون، چون ئەوان هێندەی گرنگی بە دۆخە دەروونیەكەی نووسین دەدەن، هێندە لەنێو وێنە گشتییەكەی ژیان هەڵناكەن، بەختیار حەمەسووریش یەكێكە لەو چیرۆكنووسە بێدەنگانەی ژیان لە ناو چیرۆكدا دەبیننەوە، تەكنیكی گێڕانەوەی چیرۆكی نوێ‌ بەشێوەیەكی گشتیی لەناو چیرۆكنووسانی رۆژهەڵاتی كوردستان بەدی دەكرێت، بەتایبەت ئێستا نەوەیەك چیرۆك دەنووسن، تەكنیكی گێڕانەوەی باوی تێپەڕاندووە. ئەوەندەی من لەم كۆمەڵە چیرۆكەی بەختیار حەمەسوور بەدیم كرد، كاریگەریی ئەو نەوەیەی بەسەرەوە هەیە، ئەمە حەقێكی رەوایە نووسەر لەناو خەونی گێڕانەوەی نوێدا هەنگاو بهاوێ‌، كەسمان خاوەنی میتۆدی گێڕانەوەی تایبەت بە خۆمان نین، ئەوەی هەیە كاریگەری نەوەكانی پێش خۆمانە و دەتوانین، بە فۆرمێكی دی چیرۆكی نوێی تێدا بنووسینەوە. بەختیار لە كوێدا سەركەوتووبوو، لە كوێدا زمانی تێكشكاند؟ لە نووسینێكی دیدا باسمان لە ئەگەری كاڵ بوونەوەی شوێن و كات لە چیرۆك كرد، واتا حیكایەتەكان هێندەی لە نێو بازنەی گفتوگۆدا بوون، هێندە بە شوێنەوە پەیوەست نەبوون، وەلێ‌ ئەوەشمان گوت كە خودی گفتوگۆكان لە هەناوی سایكلۆجیای كوردییەوە بوون، چون بەشێك لە سایكلۆجیای گفتوگۆكان بە شوین و كاتەوە وابەستەن، لێ‌ زمانی گێڕانەوە لەو بازنە تازەكەیدا، ئاكامێكی دیمان دەداتێ‌، ئەویش دیالۆگ و مەنەلۆگی كارەكتەرەكانە لە فەزایەكی گشتیی. پێچەوانەی كۆمەڵە چیرۆكێكی دی، بەختیار حەمەسوور، لە زهنییەتیدا شوێن پێگەیەكی گرنگی هەس. لە تەكنیكی كۆندا شوێن و یادەوەریی بنەمای سەرەكی چیرۆك و رۆمانن، بەختیار حەمەسوور لەم كۆمەڵە چیرۆكەدا شوێن و بە وابەستەیی بە یادەوەریی بە تەكنیكی نوێ‌ گرێداوە، فرەیی كارەكتەرەكان لە زۆرینەی چیرۆك و رۆمانەكاندا خوێنەر تووشی جۆرێك لە سەرلێشێواندن دەكات، بەڵام لەم كۆمەڵە چیرۆكەدا پێچەوانەی ئەو تێگەیشتنە، فرەیی كارەكتەرەكان و گێڕانەوەی رووداوەكان بە زمانی گێڕەرەوەی هەمووشتزان، بەتایبەت لە چیرۆكی ئەستێرەی داوود و چیرۆكی شالۆم  علێیخێم، دیوێكی تری یادەوەرییەكانمان بۆ باس دەكات، كە چەقی سلێمانییە، زۆرینەی رووداوەكانی ئەم چیرۆكە گەڕەكی جوولەكانی سلێمانییە، كە یەكێكە لە كۆنترین گەڕەكەكانی شار، كاركردن لەناو ئەم فەزایە سەرچاوەكەی بۆ ئەو یادەوەرییانە دەگەڕێتەوە كە نووسەر بەو شوێنەوە دەبەستێتەوە. بەختیار لە كوێ‌ زمانی تێكشكاندووە؟ ئەگەر خوێنەر بەوردی لە سرشتی ئەدەب بكۆڵێتەوە، دەبێ‌ ئەوە بزانێت ئەدەب لە ناوەڕۆكدا ئەنتی بوونە، ئەنتی بوون بەو مانایەی دەكرێت دژی تەوژمی بوون كار بكەیت، لەم چیرۆكانەی بەختیاردا دوو ئەگەر هەیە، ئایا بەختیار حەمەسوور گرنگیی بە بنەماكانی رێزمانی كوردی نەداوە، كە لە هەندێك رستەدا گوێی بە پاش و پێشخستنی كردار و بكەر نەداوە؟ بۆ نموونە لە چیرۆكی ئەستێرەی داوود، بەم ئاواییە دەست پێدەكات" خانووەكەمان لەگڵ بوو، سەرەتا هەر ئەوەندەم زانیوە" ئەگەر وەك بنەمای رێزمانی كوردیی مامەڵەی دەگەڵ بكەین، دەبێ‌ بەم شێوەیە بنووسرێت: "سەرەتا هەر ئەوەندەم دەزانی خانووەكەمان گڵ بوو" پرسیار ئەوەیە، ئایا بەختیار حەمەسوور لە دەمی هەوڵدان بۆ تێكشكاندنی زمان، دەیەوێ‌ بنەماكانی زمان تێكبشكێنێ‌ یاخود دەیەوێ‌ وەزیفەی چیرۆك بە بنەماكانی رێزمانەوە وابەستە نەكات، بەشێوەیەكی گشتیی ئەم هەوڵی بەختیار حەمەسوور بەرز هەڵدەسەنگێنم، چون لە خوێندنەوەی چیرۆكەكانی دەمانخاتە بەر ئەگەری خوێندنەوەیەكی سایكلۆجیانەی چیرۆكەكانی، خوێنەری ئێمە دەبێ‌ ئەم كۆمەڵە چیرۆكەی بەختیار بەهەند وەربگرێت و لە گۆشەنیگای ترەوە خوێندنەوەیان بۆ بكات .



ڕیکلام