شاخەوان  سديق

گومان لەوەدا نییە كە ژیانی هەمووان پێكهاتەی چەندین چیرۆكی درێژەو ڕووداوەكانی ناو ئەو چیرۆكانەش پێكهێنەری كۆی ژیانی ئێمەیە، ئێمە هەموومان چیرۆكی خۆمان هەیەو ئەوەی وادەكات چیرۆكەكانمان لەیەك نەچێت شێوازی گێڕانەوەكانیەتی، نەك چۆنێتی ڕوودانی، لەم نێوەندەش دا ئەوەی وادەكات چیرۆكەكان نەمرو ماناداربن گێڕانەوە ئەدەبیەكانە، لە شێوەی (چیرۆك و كورتە چیرۆك و ڕۆمان)دا، ئەگەرچیش مرۆ لەم ژانرانەدا ناتوانێت پابەندی چیرۆكی ڕاستەقینەی ژیانبێت، بەڵام خەیاڵ كۆمەكی دەكات، دیوی ئەودیوی ڕووداوەكان وەك ئەوەی كە هەیەو كە نییە، لە فۆڕم و شێوازێكی نوێ دا داڕێژێتەوەو پیشانی هەمووانی بداتەوە، (ئەلبیر كامۆ) دەربارەی ئەم بابەتە قسەیەكی سەرنجڕاكێشی هەیە دەڵێت، "فیكشن درۆیەكە، كە لە ڕێگەیەوە نووسەران ڕاستی دەڵێن" بەڵێ‌، ئەدەب كۆمەكمان دەكات ڕاستیەكان وەك ئەوەی كە زۆرێك نایانەوێت بیبیستن و بیبینن، بخرێنەڕوو بۆ بەرچاوی هەمووان. لەم نووسینەدا ئەم پێشەكیە دەكەمە بیانویەك بۆ قسەكردن دەربارەی كتێبی (بەرلین كتێبی پەناهەندەییی من)ی نووسەر( داستان بەرزان). ئەم كتێبە وەك لەسەری نووسراوە (یادداشتە ڕۆمان)ەو. نووسەر لەڕێگەی بەكارهێنانی تەكنیكی هونەری گێڕانەوەوە، دەیەوێت باس لە ژیانی تایبەتی خۆیبكات و ڕووداوەكانی چیرۆكی ژیانی بەجۆرێك بەكۆمەكی فەنتازیا بۆ هەمووان بگێڕێتەوە، كە ناچاربین بیبیستین و بیبینین وەك ئەوەی كە هەبووەو ڕوویداوە. تا لەو ڕێگایەشەوە پێمان بڵێت "سەیركەن چیرۆكەكان چەند لەیەك دەچن و مرۆ چەندە گیرۆدەی بەدبەختیەكانی خۆیەتی "

نووسەر لەم كتێبەدا ڕاستە ژیانی تایبەتی خۆیمان بۆ دەگێڕێتەوە، بەڵام ئەو خۆی لە شێوازی بەحتی بایۆگرافی پاراستوەو باس كردن لە بیرەوەریەكانی تەنها بیانوون بۆ ووتنی زۆر شتی نەوتراویتر، ئێمە لەم كتێبەدا بەر (كات و ڕۆژ و بەروار)ناكەوین، كە ئەوانە ڕەگەزە گرنگەكانی شێوازی گێڕانەوەی بیرەوەری مێژووین، بەمەش نووسەر دەیەوێت پێمان بڵێت، من تەنها كارەكتەری ناو  چیرۆكە گەورەكانی ژیانم و بیانووم بۆ ووتنی ئەم شتانە لەم دێڕانەدا .

ئەگەرچی ئەم كتێبەو ئەم شێوازە لە نووسین، ئەزموونی یەكەمی نووسەرنییەو پێشتریش لە كتێبی (1987 كتێبی برینی من). بەر ئەم جۆرە لە نووسین كەوتین. بەڵام بەبڕوای من ئەم ئەزموونەی لە ڕووی شێوازی گێڕانەوەو پێكەوە تێكهەڵكێشكردنی چیرۆكەكان، بەشێوەی گرێچنی وورد تۆكمەترەو زیاتر ئەدەبیانەترە. چونكە نووسەر لەم ئەزموونەیدا، ڕاستە خودی خۆی پاڵەوانی چیرۆكەكانە، بەڵام ژیانی تایبەتی خۆی پانتاییەكە بۆ وتن و پیشاندانی ژیانی هەموو ئەوانیتر، بە گەڕانەوە بۆ ناو خۆی دەیەوێت ئاوڕێكی گەورە لە ژیانی ئەوانیتر بداتەوە. بەمەش نووسەر لە بینینی واقیعیانەوە، بە یارمەتی خەیاڵ، دەبێتە پردی پەیوەندی نێوان (چیرۆك+ ڕووداو+ ئەویتر) (پۆڵ ریكۆر) لە وتاری (لە تێكستەوە بۆ ئاكشن)، دەڵێت، " پێوەندی نیوان نووسەر و خوێنەر وەك چوونە سەیران وایە، نووسەر وشەی هێناوە و خوێنەر مانا"، بەمەش بەیەكەوە تەواوكەری یەكترن..." لەم كتێبەش دا نووسەر بەشداری چالاكانە بە خوێنەردەكات لە دونیابینیەكانی بۆ بینینی ڕووداوەكانی ژیان و خوێندنەوەی چیرۆكەكانی. كە ئەمەش شارەزایی و توانای نووسەرە لە زمان و تەكنیكی گێڕانەوە و خوێنەر ناچار بە ژیان و تێكەڵ بوون لەگەڵ نووسینەكەیدا دەكات .

چەند سەرنجێك دەربارەی كۆی كتێبەكە

١-بەو پێیەی نووسەر خۆی شاعیرەو سەرەتایی ئەزموونی نووسینیشی هەر بە شیعرنووسین دەستی پێكردووە، زمانی شیعریی كاریگەری گەورەی لە شێوازی نووسینی ئەم كتێبەكردووە، بەجۆرێك لە خوێندنەیدا لەسەرەتاوە تا كۆتایی هەست بە خوێندنەوەی پەخشانێكی درێژدەكەیت، نەك زمانی هونەریانەیی گێڕانەوە .

٢-لە زۆر چاپتەرو بەشی كتێبەكەدا نووسەر بۆچوونەكانی خۆی وەها بەسەر كارەكتەرو ڕووداوەكاندا زاڵ دەكات و دادواری بەسەر ڕەوتی ڕووداوەكانەوە دەكات، كە بوار بۆ دەنگی تایبەتی كارەكتەرەكانی دیكە نایەڵێتەوەو و لە هەندێك جێگادا نووسەر ڕۆڵی واعیز دەبینێت لە پێدانی ئامۆژگاری و چارەسەر، كە ئەمەش بۆ نووسین باش نییە .

٣-لە هەندێك بەش دا زمانی گێڕانەوەكە دەبێتە زمانی وتاری ڕۆژنامەنووسی و نووسەر لە هونەری گێڕانەوە دوور دەكەوێتەوە .

٤-هەمیشە لە نووسینەكانی ئەم نووسەرە گەنجەدا چێژم لەوە بینیوە كە ئازادی بە نووسین دەدات و لەكویادا پێویستی كردبێت، نووسەر وەك خۆی ووشەكان و دیمەنەكانی ڕووت و قوت بەكارهێناوە، بەڵام ئەمە نابێت ببێتە دیاردە لە نووسیندا، وەك ئەوەی لەم كتێبەداكراوە، كە نووسەر زیادڕەوی لە گێڕانەوەو وەسفكردنی دیمەنە سێكسیەكاندا كردووە، بەجۆرێك كە لە هەندێك چاپتەردا لە گێڕانەوەی هونەریانەیی ڕووداوەوە بەرەو پیشاندانی گرتەی پۆڕنۆیی نزیك دەبێتەوە، كە ئەمەش زیان بە پلۆتی بابەتەكەو تمایی گشتی ئیشەكە دەگەیەنێت .

دەرەنجام :

ئەم كتێبە بۆ من و خوێندنەوەی ئەزموونێكی نوێ بوو لە شێوازی نووسینی یادەوەری كەسی و هەوڵدان بۆ بە ئەدەب كردنی، كتێبێكە مرۆ نەك هەر چێژ لە خوێندنەوەی دەبات، بەر زۆر زانیاری دەربارەی بینینی دونیا لە گۆشەی جیاوازەوە دەكەوێت، ئەم كتێبە توانایەكی تری نووسەر لە لێهاتووی گێڕانەوە پیشاندام، كە چۆن ژیانی تایبەتی دەتوانێت كۆمەكمان بكات بۆ گیِڕانەوەی گەورە و خستنەڕووی ئایدیایی گەورە، ئەوەی لە هەمووشت بۆ من لەم كتێبدا سەرنجڕاكێشە خوێندنەوەی شیعرێكی ئێجگار جوان و سەرنج ڕاكێش بوو، كە بەشێكە لە بەسەرهاتەكانی ناو كتێبەكەن ئەویش شیعریی (كەشتی بەرلین)ە. ئەم كتێبە بۆمن گرنگ و سەرنج ڕاكێش بوو، پاش خوێندنەوەیی وتە بەناوبانگەكەی ڕۆماننووسی ناسراوی ئەمریكا (پۆڵ ئاوستەر)م بیركەوتەوە، كە دەڵێت" هەر بەڕاستی چیرۆك لە وانە ڕوودەدات، كە توانای گێڕانەوەیان هەیە"