لەپێش چاکسازیى ولامەرکەزییدا

  09/07/2020  |    654 جار خوێندراوەتەوە
پێش ئەوەى باسى چاکسازیى بکرێت، وخەڵکى پێ هەڵبخەڵەتێنرێت، ودەرماڵەى فەرمانبەران ببڕدریـَت، ومووچەى مووچەخۆرانى راستەقینە (نەک بندیوار ) کەمبکرێتەوە، پێویستە لێکۆڵینەوەو لێپرسینەوە لەو هەزاران وەزیر وگزیرە بکرێت، کەبەناسروشتى دەوڵەمەند بوون، ئەمانە هەندێکیان خانەنشین وهەندێکى تریان ئێستا بەناونیشانى دیکە لەپۆستى حکومیدان. ئەمانە تۆمەتبارن بەدزینى ملیاران دینارى پارەى فەرمانبەرى راستەقینەى بێدەرەتان وخەڵکى برسى. هەموو خەڵکى ئەو راستیە دەزانن، ئاستەمە بەمووچەى هەشت ملیۆن دیناریى لەسەردەمى بەرەکەتدا، یان دوو ملیۆن دیناریى لەسەردەمى پاشەکەوتدا سامانێکى چەند ملیۆن دۆلاریى بەیەکەوە بنرێـت!! کەواتە هەموومان ( جگە لەچاکسازیفرۆشان ) دەبینین ودەزانین ئەو دەوڵەمەند بوونە ناسروشتیە بەدزیى وبەرێگەى نامەشروع نەبێت بەهیچى تر بەدەست نایەت!! بۆیە پێش ئەوەى مووچەى فەرمانبەرى راستەقینە کەمبکەنەوە، دەبێت بەپێى بنەماى ( درء المفاسد أولى من جلب المنافع ) هەموو دزە فەرمییەکان راپێچى دادگا بکرێن و ئەو ملیاران دینار ودۆلارەى کەدزیویانە لێیان وەربگیرێتەوە وخۆشیان سزا بدرێن، ئەگەر ئەمە نەکرێت چاکسازیى تەنها درۆیەکى گەورەیە وبۆ فریودان وئارایشتکردنە. بەداخەوە لەئێستادا بەشێک لەدزە فەرمییەکان قسە لەسەر چاکسازیى دەکەن وبڕیار لەسەر کەمکردنەوەى مووچەى مووچەخۆرانى بێداد وبێدار دەدەن!!
هەروەها پێش ئەوەى باسى لامەرکەزیى بکرێت، پێویستە بڕیار لەسەر چارەنووسى ئەنجوومەنى پارێزگارکان بدرێت، چونکە ئەم ئەنجوومەنانە هەڵبژێردراوى خەڵکن وماوەیان تەواو بووە، بۆیە دەبێت یان هەڵبوەشێنرێنەوە وجارێکى تر یاسایى ژمارە ( 159 ى ساڵى 1969 ى هەموارکراو ) کارا بکرێتەوە وکار بەو یاسایە بکرێت، یان ئەوەتا هەڵبژاردنیان بۆ بکرێتەوە وشەرعیەتى کۆتایى هاتوویان نوێ بکرێتەوە. راستە پەرلەمانى کوردستان بەپێى یاساى هەموارى یەکەمى یاساى پارێزگاکان ( ژمارە 2 لە ساڵى 2009 )، تەمەنى ئەم ئەنجوومەنانەى بۆ ماوەیەکى نادیار درێژکردۆتەوە، بەڵام ئەم یاسایە دەکرێت لە سێ روەوە تانەى لێبدرێـت:
یەکەم/ ماددەى دووى یاساى ژمارە ( 2 ى ساڵى 2019 ) پێچەوانەى برگەى چوارى ماددەى سى ویەکى یاساى پارێزگاکانى هەرێمى کوردستان ( ژمارە 3 ى ساڵى 2009 ) ، لەبەر ئەوەى بڕگەى چوارى ماددەى سى ویەک، بەشێوەى هەڵاَوێردن، رێگەى بەپەرلەمان داوە، تەنها ئەم ئەنجوومەنانە هەڵبوەشێنێتەوە، لەسەر داواى ئەنجوومەنى وەزیران، یان سێیەکى ئەندامانى پەرلەمان، ئەوەش لەچوار حاڵەتدا: ڕ- زیان گەیاندنى مەزن بەو کارو ئەرکەى کە بەئەنجوومەن سپێردراوە. ب-ئەگەر مانەوەى زیانبەخش بوو بۆ بەرژەوەندى گشتى. ج- ئەگەر نەیتوانى ئەرکەکانى خۆى جێبەجێ بکات. د- لەبارێکدا کەلەدەستور لایدا یان سەرپێچى یاساى کرد. راستە پەرلەمان مافى چاودێریى کردنى ئەنجوومەنى پارێزگاکانى هەیە، بەڵام ئەم چاودێریى کردنە چاودێریى کردنێکى ( استثنائية ) ولەوەدا کورت کراوەتەوە، کەپەرلەمان دەتوانێت ئەنجوومەنەکە هەڵبوەشێنێتەوە، لەکاتى هاتنە دى یەکێک لەو چوار حاڵەتە، جگە لەوە پەرلەمان هیچ دەسەڵاتێکى ترى نیە، بەتایبەتى درێژکردنەوەى شەرعیەت، چونکە ئەنجوومەنى پارێزگا شەرعیەتى لەپەرلەمانەوە وەرنەگرتووە، تا بۆى درێژ بکاتەوە بۆ ماوەیەکى نادیار!!
دووەم/ یاساى ژمارە ( 2 ى ساڵى 2019 ) لەگەڵ لۆژیکى یاساییدا دژ دەوەستێت، لەبەرئەوەى شێوازى هەڵبژاردنى پارێزگارى گۆڕیوە، هەروەها تەمەنى ئەنجوومەنى پارێزگاکانى بۆ کاتێکى نادیار درێژ کردۆتەوە، ئەمەشى بەسەر رابردودا جێبەجێ کردووە، لەکاتێکدا ئەم ئەنجوومەنانەى ئێستا بەپێى یاسایەک شەرعیەتیان لەخەڵکەوە وەرگرتووە، هەروەها هەڵبژاردن پارێزگاریش بەپێى شێوازێک بووە بۆ ئەم خولە، لۆژیکى یاساییش وا دەخوازێت، نە شەرعیەت درێژ بکرێتەوە، نە گۆڕینى شێوازى هەڵبژاردنى پارێزگاریش بەسەر ئەم خولەدا جێبەجێ بکرێت. چونکە کاتێک سیستم یان شێوازى هەڵبژاردن گۆڕانى بەسەردا دێت، دەبێت ئەم گۆڕانکارییە بەسەر خولەکانى داهاتوودا جێبەجێ بکرێت، نەک خولى رابردوو. بۆیە پێویستە هەموارى یاساى پارێزگاکان بەسەر خولەکانى داهاتوودا جێبەجێ بکرێت، نەک ئەم خولە کۆتایى پێهاتووە.
سێیەم/ درێژکردنەوەى شەرعیەت دژى پرەنسیپەکانى دیموکراسییە. لەرابردوودا فشارێکى زۆر کرا بۆ ئەوەى کۆتایى بەشەرعیەتى شلۆقى ئەنجوومەنى پارێزگاکان بهێنرێت ولە 2014 هەڵبژاردنیان بۆ بکرێت، بەڵام بەداخەوە، ئێستا دۆخەکە گەڕاوەتەوە چوارگۆشەى یەکەم، بەڵکو خراپتریش!!
کەواتە، پێش ئەوەى ئەم ئەنجوومەنانە باسى لامەرکەزیى بکەن، دەبێت خەمێک لەخۆیان بخورێت، یان وەکو بەغداد بەبڕیاڕێک سڕ بکرێن، کە من بەرەهایى لەگەڵ ئەم بژاردەیە نیم، یان یاساى پارێزگاکان هەموار بکرێتەوە ولامەرکەزیى ئیداریى وکارگێڕیى بەتەواوى تیادا جێ بکرێتەوەو بەپێى یاساى هەموار کراو لەزوترین کاتدا هەڵبژاردنى ئەنجوومەنى پارێزگاکان بکرێـت، بەدەر لەم چارەسەرە، لامەرکەزییش وەکو چاکسازییەکە، درۆیەکى گەورەى دیکەیە، بۆ هەڵەخەڵەتاندن وئارایشتکردن.
زیاتر