د هەمى لڤینێن جەماوەریدا چ شۆرەش بن، ڕاپەڕین بن، یانژى خوەنیشاندان بن دوو ڕەفتارێن هەڤدژ سەرئاڤ دبن: جوانترین ساڵۆخەت و ڕەوشت ل ناڤ جەماوەریدا ، خرابترین ڕەفتار و سنجێن د کویریاتیا سایکلوژیا خەلکێدا بەرقەراربووین، هۆسان دسەرهلدانا جیهانى (شۆرەشا فەرەنسی)یدا ژى پەیدابوو ژ کریارێن تێکدەرانە و شەوتاندنێ بگرە وهەتا دگەهیە داهێنانا سەربرخانەیێ (مەقصەلێ) کو سەرێ مرۆڤان ل هەمى باژێران هەر زوى پێ دبڕین، لێ شەوقەدار هزار جارى پتربوون و وێ شۆڕەشێ هەمى مرۆڤایەتیێ فێرى سەرهەلدان و مافخوزایێ کرین، و ل دۆر وان کریارارن و نەخاسمە یێت بەرەلایى و هۆڤانە ئەوێت خەلکێ ئەنجامداین مەزنە دامەزرینەرێ کومەڵناسى دايفيد ئیميل دوركايم : David Émile Durkheim بیردۆزا عەقلێ کۆمى دانا، کورتیا وێ دبێژیت: دەمێ ژمارەیەکا مرۆڤان ل هەڤ کوومببن عەقلەکێ دیترێ نەیێ کەسۆکى ل جەم وان زاڵ دبت و فشارەکا دژوار ل سەر بەهرەکا مەزن ژوان پەیدا دبت ژ بۆ ئەنجامدانا هندەک کریار و ڕەفتاران بەهرا پتر ژێ خرابن و هندەک جاران ژى باشن، هەمى وەکى هەڤ لێ دهێن جوداهیێن چینى و هزرکى و ڕەوشەنبیرى گەرەکە نامینن و وەکى کەرەکێ یانژى گاڕانەکا گیانەوەران لێ دهێن لەوا دبێژنێ: "چڤاکێ گاڕانکى - Herd immunity".
و دا زوى ژ دیوانا دۆر کایمى و ڤەدانا بەرپرێن شۆرەشا فەرەنسى یا ساڵا 1789 ڤەگەڕین کوردستانا خوە و چاڤەکێ دادوەرانە و ب وژدان بەرێ خوە بدین ڤێ تەڤگەڕا جەماوەرى ئەوا بەرى چەند رۆژەکا سەرێ خوە ل دەڤەرا سلێمانیێ هەلداى دا هەردوو دیمەنێت دیالکتیک و هەڤدژى هەڤ پێشچاڤێن مە ببن، وینەیێت تێکدەرانە یێت زۆر کرێت ژ سۆتنا سازیێت حکومى و بارەگایێت حزبى کو کومان نینە باندۆرەکا نێگەتیڤا دژوار هەنە، و ئەو خوەنیشاندانێت وەکو سادەترین ئەرک هەمبەر زۆلم و ستەما دەها ساڵان دهێتە کرن ژهەژارکرن و برسیکرن، و...هتد ب وان کریارێن خراب چەندەکێ شێلى بوو، یا دیارە ئەوان کریارێن گاڕانکى یێ کوڵەکتیف کارتێکرن ل سەر جەماوەری و دۆزا وییا ڕەوا و عادیلانە کریە، و بهانەیەک دایە دەستێت ڤێ حکومەتا بێ مننەت و یا گوهـ سمتى و وژدان مرى هەتا هەوڵ ددت هەمى پرس و دۆز و داخوازیێت هەژاران ب کریارێت تێکدەرانەدا کوتر و کووم بکت ، و هەمى وێنێت جوان و گەشەدار ب پڕۆپاکندەیا خوەیا دەم سەرڤەچووى ڤەشێرت.
لێ رۆناهیا وان دیمەنێت پڕى ڕۆناهى کەس نکارت تارى بکت، و ئەگەر بلەز هندەک کەڤاڵێن گەشێت ڤێ تەڤگەڕا جەماوەرى وەرگێڕین دێ ب گەلەک وێنەیێن جوان کەیفخۆشبین مینا وێنەیێ وان کەسێن نە پێدڤى مۆچەی یێن نە فەرمانبەر و نە مۆچەخۆر، خودان کارێن ئازاد، و وەکى وان ب خوە ئاشکەراکرى: ژبۆ پشتەڤانیا هەژاران ، و پێخمەت خەباتێ ژ بۆ ڤەگەڕاندنا دادیا جڤاکێ کوردستانى هاتینە سەر جادەیان، هەر دیسان تشتێ چاڤێت هەر کوردەکێ دلسۆز پێ ڕۆهن دبى خوەنیشاندانا تەخا گەنجا ب پڕانى دگەل پشکداریا رێژەیکا باش ژ دانە عەمران، ژبلى ڤێ هەمیێ ژى جوینەک ژ بژاردەیا سیاسى چاڤنەقاندى و دەستداهێلاى نەمان بەرامبەر ڤێ گازیا جەماوەرى، و دیسان نا هێتە ژبیرکرن رۆلێ چەندین خوەدى خامەیان ژ ڕەوشەنبیر و نفێسەران ئەوێت گوهـ دایەنە دەنگێ وژدانا خوە و بەرپرێت سایت و تۆرێن سوشیاڵمیدایێ گەشکرین ب ئاڕاستەیێن خوەیێن ژیرانە و دلسۆزانە.
ل هەمبەر بۆیەرەکا هۆسان نیڤەکا ناخێ مرۆڤى ب گەرماتیا وى ئاگرێ شەوتاندن و تێکدانێ و ڕشتنا خوینا شەهیدێن بێ گوننەهـ دسۆژت، و نیڤەکا دیتر یا گەشە ب هێڤى و ئومێدێن هەڵاتنا رۆژەکا نوى، ئەز دترسم جەرگ و دەرۆنێ مە وەکێ هوزانڤان (ئیبراهیم گاتعى) لێ بهێت دەمى کازم ساهر هەلبەستا وى ڤە دلۆرینت :
نصي ثلج نصي نار
بردان أصيح من الثلج
واه أصيح من النار
لا النار ذوبت لي الثلج
ولا الثلج طفا لي النار