سياسەتمەدار چونکى ئەو کەسە یێ رێڤەبرنا بارێ گشتى ب ستویێ خوەڤە دگرت، و سەرکێشیا خەلکێ دکت ژبۆ بجهئینان و ب دەستەڤەئینانا بەرژەوەندیێت تەڤایى، لەوا یا لوژیکى ئەوە: دناڤبەرا سیاسەت و ڕەوشتیدا هەڤکێشەیەکا ئەرینى بت نەکو یا هەڤدژبت، یا بەرئاقل ئەوە چەند ڕەوشت دمەیدانا کارێ سیاسیدا پتر جهگیر و بەرقەراربت حوکمڕانیەکا باشتر و بەرهەمدارتر بەرچاڤ و بەرجەستە دبت .

ل سەر بناغەیێ بەحس ژێ هاتیە کرن ل هەر وەڵاتەکێ ڤێ جیهانى ئەگەر ژیارا هاوڵاتیان ئاسۆدەیی و پێشکەفتن و خۆشگوزەرانى ب خوەڤە دیت حەتمەن باگڕەوەندێ وێ چەندێ هەمیێ ئەوە سیاسەت یا ل سەر هندەک بنەمایێت ڕەوشتى هاتیە ئاڤاکرن، و کەشەکا پاکژ هەیە سیاسەتمەدار تێدا بزاڤەکا قەنج دکن .

لێ ئەگەر دیمەنێن رەوش و ژیوارى ب ڕنەگەکێ بەرۆڤاژى یێن بوورى بن، ئەگەر تەنگحالی و هەژارى و پاشکەفتن و گەندەڵی بەربەڵاڤبن وى چاخى گومان نینە سیاسەتیا  ژ ئەخلاقى دویرکەفتی و حوکمڕانا ڕەوشت پاشگوهـ هاڤیتینە، دیسان وى دەمى هەمى درویشمێت بەریقەدار و موزایەداتێن بناڤ نیشتمانى و نەتەوەی هیچ بهایێ خوە نینە، تەمامەن وەکى یا ل چەندین وەڵاتین ڕۆژهەلات و ژ وانا کوردستانا مە سحارێ هەتا ئێڤارى دەهۆڵ بۆ دهێتە لێدان، لێ دهەمان دەمدا پیسترین جۆرێ سیاسەتا فاشلا بەدڕەوشتى دهێتە پەیڕەوکرن .

ژ سەیر و سەمەرێن ڤێ دونیایێ ئەوێن مرۆڤى دڕاوەستینت ئەڤەیە: ل وەڵاتێن مەیێن لاندکا تەکەستێن ئەسمانیێن پیرۆژ، ئەڤ جهێ خوداى کەرەما بهایێن ڕەوشتیێن پاک پێ بەخشی، لێ سیاستمەدارێن مە یێن ل نهالەکا کویر و ڕەوشتێن بلند ل نهالەکا دیترن، دناڤبەرا مەزن و کاربدەستان و ناڤبەرا پاشڤەمان و خرابکرن و تاڵانکرنێدا پەیوەندیەکا زۆر موکوم و قایم هەیە، مخابن ل ڤى ئالیێ دونیایێ یێ محمد پێغەمبەر سڵاڤ لێ بن دبێژت: "ثلاثةٌ لا يكلّمهم الله يوم القيامة، ولا يزكّيهم، ولا ينظر إليهم، ولهم عذاب أليم؛ شيخٌ زانٍ، وملكٌ كذّاب، وعائلٌ مستكبر- واتە: ل ڕۆژا داویێ سێ کەس هەنە خودا ل گەل وان نا پەییڤت، و ژ گوننەهان پاک ناکت، و بەرێ خوە نا دەتە وان، و سزایەکێ ژاندار ژى ژوانڕا هەیە ئەو هەر سێ کەسە: پیرەکێ حیز (زناکەر)، و مەزنە دەستهەڵاتدارەکێ درەوین، و ژارەکێ دفن بلند" ئیمامێ موسلم ڤەگوهاستیە، ز:(107)، و تو بەرێخوەبدى مەزنان هەر وەکى پەیمان دایین و سویند خوارین هندى درەو هەبت چ جاران ڕاستیێ نە بێژن .

و ئەگەر ئەڤ دویریا مە گۆتى سەیربت، یا سەیرتر ئەوە ل ڕەخێ دیترێ تۆپا زەمین، ل ڕۆژئاڤایێ جیهانێ چەندین بهایێن ڕەوشتى دسیاسەتێدا بەرقەرارن، سەرەڕاى کو ڕۆژئاڤا لاندکا هزرێن هەڤدەژن ل گەل پەیڕەوکرنا ڕەشتى د سیاسەتێدا، مینا هزرێن نیکولو میکیافیلی مەزنە بیرمەندێ سیاسیێ ئیتالى (1469-1527ز) یێ د کتێبا خوەیا بناڤ و دەنگ (میر) دا ئەوا ل سالا (1513ز) نڤێساى و بوویە ئینجیلا هزرێن لائیکى (عیلمانى) و لیبڕالى دۆبارەکرى:  "ئارمانج ڕێکا خوە ڕەوا دکت – الغایة تبرر الوسیلة"، یانژى فەلسەفا ئیڕادا هێزێ و هزرا سوپەرمانیا فەیلەسۆفێ ئەلمانى (فریدریک نیتشە 1844-1900ز) ئەوى د کتێبێن خوەدا – نەمازە د کتێبا (ریشاڵا ڕەوشتى)ـدا ب چاڤەکێ کێم و نزم و ژۆردانى  ل ئەخلاقى تەماشەکرى، ب دیتنا وى ڕەوشتێن پاک مینا دلوڤانیێ ژ سنج و ساڵۆخەتێن بەندەیێن سەرشۆرن نەکو ڕەوشتێ مرۆڤێن ب هێز و سەربەستن، ئەها تشتێ سەیر و عنتیکە ئەوە ل ڤان وەڵاتان لهەڤهاتن و ئاشتەوایی د ناڤبەرا ڕەوشت و سیاسەتێدا پەیدابوویە، یێ وژدان و هۆش هەبن ب چاڤێن سەرێ خوە و پاشێ یێن عەقلێ خوە زۆر بەڵگەیان دبینت ل سەر هەڤنێزیکیا بەهرەکا زۆرا سیاسەتمەدارێن ئوڕۆپى ژ ڕوەشتێن بەرز، لەوا ژ ڤەڕێژ و دەرئەنجامێت سیاسەتێ – ل وێرێ – ئەڤەنە: سەرکەفتن، و پێشڤەچوون، و ئاڕامى، و خوەشگوزەڕانى، و ئازادى، و پاراستنا کەڕامەتا هاوڵاتیا، و ڕێز ل مافێن مرۆڤى.... بەرچاڤن ، پشتى ڤان هەمیان چ بەڵگەیەکێ دیتر پێدڤیە هەبت دا ئەم دانپێدانێ بکین سیاسەت ل جەرگێ ئوڕوپا – بەرۆڤاژى ل جەم مە - زۆر نێزیکى ڕەوشتیە .

لێ  سەرەڕاى وێ چەندێ ژى هەر یا باشە ئاماژەکا بلەز ل هندەک نموونەیێن دیترێن شەوقەدار ژ پێگیریا ڕەوشتى بکین: ژوانا پەیدابوونا چەندین کومەڵ و هەتا پارتێن (کەسەک) ئەوێن ئەندامێن وان بەرهەڤن گیانێ خوە قوربانى پاراستنا داراستنان بکن، یانژى دا بەحسێ هەستا بەرپڕسیا ئەخلاقى بکین ئەوا ل دەڤ کاربدەستێن سیاسیێن ئوڕوپى هەین وەکى وان وەزیر و مەزنێن ب ساناهى ل دەمێ گەلێن وان تۆشى دەردەسەریەکێ دبن و زیان ل گیان و سامانێ مللەتێن وان د کەڤن ئەو دەست ژ باڵاترین پۆست دبەرددن، هەتا بلا بخوە ژ ئەگەرێ ئاتافەکا سرۆشتى ژى بت، مالئاڤایێ ل وێ پایە و جهى دکن دکن یێ خەونا یا مەزن ئەو بو بەس بگەهنێ، و پشتى ڕەنجا دەهان سالان گۆرى بەرپرسیارا وژادێ دکن . 

 و ب کورتى و بکوردى  ل جیهانا مەیا بناڤ (ئیسلامى) وحاشى ئیسلامێ دناڤبەرا ڕەوشت و سیاسەتى وەکى وێیە یا خانی گۆتى :

                   دەردێ من و تە ژ یەك ب فـەرقە ** ئەو فەرقە ژ غەربێ تا ب شەرقە

و ل جیهانا ڕۆژ لێ ئاڤا دبت، بێ حڕحڕ و نڕنڕا سەرۆکان ڕەوشت یا ل سیاسەتێ ڤەدگەڕیت.