گەلەک خەلک و مللەتان حوکمێ سەیر و ئینتیکە دیتینە وجورەها رژێمێت بێ سەروبەر حوکم ل وان کرینە و ژیانا وان ب ئەگەرێ وێ چەندێ ڕەش وتارى بوویە، وگەل تۆشى تەنگاڤى وفشاران بووینە هەتا هەمى جاران دگەهشتە ڕاددەیەکێ ئێدێ وەڵاتیان نە شیاینە خۆ ل ژێر بارێ ستەمێ زێدەتر بگرن، و کاودان تێکچێیونە و ڤۆلکانێت شۆرەشا پەقینە ،
مینا شۆرەشا جەماوەریا ئينگلیزى ژساڵا (1642-1660) وشۆرەشا ئەمریکى ل ساڵین (1775-1883)، ومەزنترین وکاریگەرتین شۆرەش ل هەمى خەلکێ دونیایێ وهەتا ئەڤرۆ باندۆرا وێ مایى شۆرەشا فەرەنسى دناڤبەرا ساڵین ( 1789- 1799)، وشۆرەش وسەرهلدانا جەماوەرێ باشۆرێ کوردستانێ ل سالا (1991) وشورەشێن بهارا عەرەبى ل ساڵا (2011) وهەتا نهۆ ژى یێت بەردەوامن ل چەندین وەڵاتێن عەرەبى، ئەو شۆرەشێن ناڤهاتى وگەلەکێن دن هەمى دژى دەستهەڵاتدارێن فاشل وخراب وزەبڕدەست بوون.
لێ چ جاران ول چ واران چێنەبووىە و باوەرناکم چێببت ژى وەکى ئەوا مە کوردان کرى یانژى بێژین: یا ڕێبەر و سەرکێشێن مە کوردان کرى دماوێ (28) ساڵێن حوکمداریا نێزیک سەربەخویێ.
ئەز دبینم زۆر گرنگە ئەوا هاتیە کرن ژشێوازێ رێڤەبرنا کوردستانێ بچتن دئەنسکلوپیدیا گینس یا ژمارەیێن ریکوردیدا، و مۆرکا کوردى بکەڤت ل سەر ڤي جۆرێ ڕیڤەبرنا ناڤهاتى ، هەر چەندە ئەم هەمیێت دئاگرێ مالوێرانکرنێدا دقرقچن لێ هەر یا باشە بەحس ل ڤى حوکمێ بکین، و دەنگ وباسێت هندەک ژپرۆسەسێن دژوارێت کاڤلکرنا کوردستانێ ودیسان کاڤلکرنا مرۆڤێ کوردژى ڤەگێڕن، کا چ جۆرێت تراژیدیا هاتیە کرن و وبەردەوام دئێنە کرن؟
ل ڤیرێ من باش دیت ئەم ژ تشتەکێ ستراتیژیێ هەرە گرنگ دەست پێ بکین ، بیژین: کێ وەکى مە بێ وژدانێ ڕەفتار دگەل سامانێ وەڵاتێ خۆ کریە؟
- ئەرێ کیژان دەستهەڵاتێ وەکى یا مە سەردەرى دگەل پترۆلا خۆ کریە؟ ئەوا ب جۆبارا دئێتە فرۆتن، ئەو سامانێ ب وێ خەلکێ ڤێ دونیایێ و ژوان عەرەبێت پێخواس وجاهلێت خەلیجى ژى بیابان گوهراتینە و کرینە مێرگ وچێمەن وهەتا بەفڕا دەستگرت ژى ل ناڤ خێزێ وەڵاتێن خۆ پەیداکرینە وەکى یا ل شارێ (دۆبەى) هەى، وباژارێت نموونە ل سەر ئاستێ هەمى جیهانێ ئاڤاکرینە، ول ڤێ دویماهیێ بەرێ خۆداینە بۆشاهیا ئەسمانى ژى، لێ سەرمەزنێت مە کوردان ئەو داهاتێ زەبلاح هەمى داعویراینە و کرینە لەعنەت و نەفرەت بۆ خەلکێ هەژار، و (27) ملیار دۆلار قەر – وەکى ئەو دبێژن – پێى پشتا ئابۆرێ کوردستانێ و کوردان شکاندینە، و ئاستێ فرۆتنا رۆژانە ئەوا پێشچاڤ – ژبلى یا ڤەشارتى وچەپکرى – گەهشتیە نێزیکى نیڤ ملیون برمیلان (480 هزار برمیل) ب کیمى ول ساڵا 2019 هەرێمێ ب فەرمى وتەنها یا پێشچاف – ژبلى یا هاتیە ڕەڤاندن ووو...هتد
- گۆرەى ڕاپۆتا کومپانیا دیلویت (Deloitte) یا ساڵا بوورى ب بهایێ (8.000.000) هەشت ملیار دولاران پترۆل فرۆتیە کو بەرامبەر دەرئینان وڕەوانەکرنا (170.977.784) سەد و حەفتێ ملیار ونەهـ سەد و حەفتێ وحەفت هزار و حەفت سەد وهەشتێ وچوار برمیلان د ماوێ سالا 2019دا ئەڤە بەس یا پێشچاڤ وفەرمى، وەکو ئێکەمین جار د مێژوویا خەلکێ دونیایێدا سامانێ ستراتیژى وەکى نەفتێ بوویە ئەگەرێ قەرداریەکا کارەسات، و کورد بینە جهێ پێکەنین وتڕانێت خەلکێ جیهانێ کو ئەڤرۆ زمانحالێ هەمیا ئەوە: ئەرێ ڤى گەلێ قوربەسەر نەفت کریە یانژى فرۆتیە؟! بخۆدێ بخۆ حاشا گوهدرێژى باوەرناکن ئەڤە نە ب زۆلم وستەمەکا بێ وێنە وبێ سنۆر و بێ حەسێب ڕوى دابت، هیچ مرۆڤەک نە شێت نمۆنەیەکا نێزیکێ ڤێ مەرگەساتێ نە ژمێژوویا مرۆڤایەتیێ نە ژی کەتوارێ سەردەمى بینت.
- تشتەکێ دیتر: کى دشێت هەما بەس تەنها هزرژى بکتن کو مومکنە جارەکێ و زەمانەکێ مەزنێت مللەتەکێ ژمللەتان بهێن وێ بکن یا مە مەزنەلیدەرێن مە کرین ، کو بهێن ئەنقەست سەکتەرێ چاندنێ وێران بکن، هیچ پشتەڤانیا چووتى وجوتیاران نە کن هەتا وى ڕاددەى بەرهەمێ خۆ پاڤیژن وژناڤببن پشتى ڕەنج وزەحمەتەکا دۆمدرێژ، و نە ئەڤە بتنێ ژى، بەلکى خرابترژى حوکمڕانیا بێ وێنەیا مە کرى هاتین گوند خرابکرین وکاڤلکرین
– مەرەما من ژمرۆڤان و ژگوندیان ڤالاکرین نەکو وەکى یا رژێما بەعسا ستەمکار کرى کو (4000) گۆندێن مە سۆتین و ب سەرهەڤدا ئیناینە خوار، کاڤلکرنا گوندان ژلایێ حوکمدارێت مەڤە ئەو بۆ چاندن و شۆلێ گوندیان وەکى بەرهەمئینانا ئاژەڵى تێکدان، و ل شوینا وان کاران خەلکێ گوندان کرینە بندیوار و ب نانێ ڕەحەتێ نە حەلالڤە گرێداین، ئەوژى تەبیعى هەڤالێن خۆ نە کو هەمى کەس.
- وژلایەکێ دیترڤە گەلۆ دێ شێن بێژن: بەرئاقلە هندەک دەوڵەتدار یانژى سیاسەتمەدار هەبن ل قورنەتەکا ڤێ جیهانێ وەکى یێت مە هاتبن ئومێد وهیڤى مراندبن، گیانێ نیشتمانی کوشتبن، ب رێکێن جودا جودا و یا ژهەمیان مەزنتر یا ل سەر ئەردى و ل ژێڕ ئەردى بەڵاڤکربان ل سەر خۆ و دوست ویار وهەڤالێت خۆ، وپیسترین جۆرێ گەندەڵیێ پێشکێشکربن، هەتا وەڵاتیێن کورد هەست دکن ئەو هەر وەکى نە خەلکێ ڤى وەڵاتى، هەر وەکى ئێخسیر د وارێ خۆدا، کو نە خۆشترین جۆرێ ئێخسیریێ ئەوە تۆ د وارێ خۆدا ئێخسیربى!
- دیسان فەرە بێژین: کى دێ ژبلى مە کوردان باوەرکتن حوکمڕانیەک هەبت – ژبلى یا مە - سیاسەتا وێ ئەو بت هندى کەسەکێ بەهرەمەند وبیرمەند و شارەزا ژگەنجێت وەڵاتى – کو سامانەکێ هەرە مەزنە ل هەمى جیهانێ و ل هەمى دەم و زەمانان – بەردتن سەر جادا و زڕبەهرکت ژ مافێت وان و مللەتێ وانژى بێ بەهر بکت ژ هێز وشیانێت وان، کو دەرگەهێت دەرفەتێن کارکرنا وان چ دامەزڕاندن بت کو ئەڤە حەفت ساڵە ڕاوەستاى ول ڤێ داویێ ژنوى هندەک گرێبەست وەرگرتن، کو وەکى من دیڤچوون بوو کرى زێدەتر ژ(140.000) سەد و چل هزار دەرچوویێت زانکو وپەیمانگەهان نە دامەزڕاندینە ونە دەرفەتێت کارى بۆ وان ل بیاڤێت گرنگێن ئاڤاکرن وپپێشەڤەبرنێدا دیتینە هەمى یێت بەریک ڤالا جادا دپیڤن ول هیڤیا وێ چەندێینە رێکەک هەبت خۆ ل دەریایان بدن وخۆ ژڤێ دۆزەخا حوکمێ فاشلێ بێ مننەت قورتال بکن یانژى دئاڤێن جیهانێدا بخەندقن، لێ دهەمان دەمدا ژمارەکا هەرە زۆر ژکەسێن نە خواندەوار ویێت دناڤ ساڵان ڤە چووین وحالخۆش کرینە پلەدار و ژیارا وان کرینە ژیانا پاشایان،
ژبلى (106.000) سەد وشەش هزار کەسێن هەیین خودان دوو مۆچە وسێ مۆچە وزێدەترژى وهەڵبەت مۆچێن وان فوووول هەر وەکى سەمیر هەورامى پەیڤدارێ فەرمیێ جێگرێ سەرۆکێ حوکومەتێ قوباد تالەبانى ل رێکەفتى 8-7-2020 خۆیاکرى، پڕسیارا هەرە مەزن یا چ بەرسڤێت ڕەوا ولوژیکى نەهەى ئەرێ بۆچى بۆ یێت دویماهیێ پارە و مۆچە وئیمتیازات هەنە بەس بۆ دەرچوویێت زانکویان نینن؟! نە دامەزڕاندن هەیە نە کار هەیە نە پارە هەیە؟!،
دێ وەرە بەرێ خۆ بدە سیاسەتا قەرەقوشی هەر چەندە هندەک قەرەقوشى ب مەزلوم ل قەلەم ددن ودبێژن نە وەسا بوویه وەکى بەحس ژێ دهێتە کرن، لێ چەوابت یێ بوویە هێمایێ حوکمێ سەیر وباڵگێش دزۆریێدا، لێ بخۆدێ هەر چەوابت و چەوان ژێ بەحس ژێ بکن باوەرناکم نەک قەرەقوش ونە خۆدانێت یاسایا بەرۆڤاژیا سەکسونیا بشێن هەڤڕکیێ دگەل سیاسەتا دەستهەڵاتدارێن هەرێمێ بکن.
گومان نینە گەلەک ڕەخ ورویێت دیترێن ماین یێت تراژیدیا سیاسەتا هەرێمێ، و دا درێژ نەبت مە ئەڤە وەکو نموونە گۆتن، هەرچەندە هەژیە هەمى بهێنە تۆمارکرن بێى رتۆش و بێى جوانکرنا مەللاق و دووریێت خۆیانى و یێت بیانێ ئەوێت گەلەک جاران ب شادەزۆرى دەهۆلێ بۆ بەژنا مەزنێت مە لێ ددن ، و هندى ژێ دهێن توزێ دهاڤێژنە سەر و چاڤێت مە کوردان پێناڤ بەرژەوەندیێت خۆیێت نە ڕەوا، کو گەلەک ژوان دەهۆلقوتان هەڤپشک وشریکن!